Trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra với quy mô và tốc độ chưa từng có, chuyển đổi số trở thành xu thế của mọi ngành nghề, bao gồm cả y tế. Trong tiến trình đó, Hồ sơ Bệnh án điện tử được xem là yêu cầu cấp thiết, góp phần nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh, tiết kiệm nguồn lực và hướng tới sự hài lòng của Nhân dân.
Lợi ích đa chiều từ Hồ sơ Bệnh án điện tử
Là bệnh nhân cao tuổi có bệnh nền tăng huyết áp, ông Trần Đức Cường (SN 1956, Hà Nội) hàng tháng đều đến bệnh viện để khám và lấy thuốc theo chế độ bảo hiểm y tế. Ngày trước, mỗi lần đi khám ông đều phải nhớ mang theo thẻ bảo hiểm y tế, nếu quên sẽ không thể làm thủ tục. Thế nhưng, hơn một năm trở lại đây, ông chỉ cần xuất trình căn cước công dân là được tiếp nhận khám bệnh. Ông Cường cho biết, sự thay đổi này mang lại nhiều tiện ích, đặc biệt đối với những người phải thăm khám thường xuyên như ông.
Tiện ích này có được nhờ sự nỗ lực của ngành Y tế trong việc phối hợp với Bộ Công an và Bảo hiểm Xã hội Việt Nam để kết nối, chia sẻ các cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và cơ sở dữ liệu quốc gia về bảo hiểm. Đây cũng là cơ sở để ngành Y tế xây dựng Hồ sơ Bệnh án điện tử (EMR), với mục tiêu tất cả các cơ sở khám, chữa bệnh trên toàn quốc phải triển khai EMR bao gồm đầy đủ thông tin về dữ liệu khám, chữa bệnh, các dữ liệu liên quan.
Thực tiễn thời gian qua cho thấy, hồ sơ giấy truyền thống đã và đang bộc lộ nhiều hạn chế như cồng kềnh, dễ hư hỏng, khó lưu trữ lâu dài, tốn nhiều thời gian tìm kiếm và đặc biệt là thiếu tính kết nối, chia sẻ thông tin giữa các cơ sở y tế. Với người bệnh, thay vì phải mang theo nhiều loại giấy tờ mỗi lần đi khám, EMR lại mang đến lợi ích đa chiều, giúp người bệnh được phục vụ nhanh chóng, bác sĩ có dữ liệu đầy đủ để chẩn đoán và điều trị chính xác hơn, nhà quản lý y tế có cơ sở tin cậy để hoạch định chính sách và điều hành hiệu quả.
Giờ đây chỉ cần vài thao tác đơn giản là có thể truy cập toàn bộ thông tin sức khỏe của mình thông qua EMR. Người bệnh tiết kiệm thời gian chờ đợi nhờ quy trình được xử lý nhanh chóng; thông tin bệnh sử, kết quả khám định kỳ, kết quả xét nghiệm và hình ảnh chẩn đoán được lưu trữ an toàn, thuận tiện cho việc theo dõi và chăm sóc sức khỏe lâu dài. Còn với bác sĩ, EMR giúp dễ dàng nắm bắt đầy đủ tình trạng sức khỏe của người bệnh, hạn chế tình trạng xét nghiệm trùng lặp, bảo đảm tính liên tục trong chăm sóc, cho phép bệnh nhân tiếp cận dịch vụ tại nhiều cơ sở y tế mà không lo thất lạc thông tin. Đồng thời, góp phần nâng cao an toàn trong điều trị nhờ hạn chế sai sót trong kê đơn, dùng thuốc và hỗ trợ bác sĩ đưa ra quyết định chính xác hơn.
Đặc biệt việc liên thông kết quả xét nghiệm sẽ mang lại lợi ích thiết thực cho cả người bệnh, cơ sở y tế và hệ thống bảo hiểm y tế khi có thể tái sử dụng kết quả xét nghiệm. Theo thống kê năm 2024, chi phí cho xét nghiệm, cận lâm sàng chiếm 19,1% trong tổng chi phí cho khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế, tương đương với gần 30.000 tỉ đồng/năm. Trong khi, chỉ cần tái sử dụng 1 – 2% số xét nghiệm cận lâm sàng đã tiết kiệm được ít nhất 300 – 600 tỉ đồng/năm.
Cuối cùng, đối với ngành Y tế, EMR là bước tiến quan trọng trong việc hình thành hệ thống dữ liệu sức khỏe toàn dân, kết nối thông tin khám, chữa bệnh của các cơ sở y tế với cơ sở dữ liệu quốc gia. Nguồn dữ liệu “khổng lồ” này không chỉ phục vụ hiệu quả cho công tác quản lý, dự báo và hoạch định chính sách y tế trong tương lai, mà còn góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc, bảo vệ sức khỏe Nhân dân.
Cần đẩy nhanh tiến độ triển khai Hồ sơ Bệnh án điện tử
Xuất phát từ lợi ích đa chiều kể trên, ngày 14/3/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 07/CT-TTg, giao ngành Y tế phải hoàn thành triển khai EMR tại tất cả các bệnh viện trước ngày 30/9/2025. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện nay, mới có khoảng 1.012/1.650 cơ sở hoàn thành việc triển khai EMR (chiếm hơn 61%). Còn lại hàng trăm cơ sở chưa nghiệm thu hoặc chưa đáp ứng tiêu chí kỹ thuật để vận hành chính thức. Chưa kể, ở một số địa phương, kế hoạch triển khai được ban hành sớm nhưng tiến độ vẫn “dậm chân tại chỗ”.
Theo trao đổi của TTND.PGS.TS. Trần Quý Tường với phóng viên, mặc dù đã có nhiều nỗ lực, nhưng tiến độ triển khai EMR trên phạm vi toàn quốc vẫn chưa đạt yêu cầu và chưa hoàn thành mục tiêu “về đích” đúng thời hạn mà Thủ tướng Chính phủ đã giao. Nguyên nhân đến từ một số khó khăn, thách thức như: cơ chế tài chính chưa rõ ràng, hạ tầng số chưa đáp ứng, thay đổi thói quen và quy trình làm việc, sự quan tâm của lãnh đạo cơ sở chưa đồng đều, năng lực công nghệ thông tin của đội ngũ y tế còn hạn chế.
Do đó, để vượt qua những khó khăn, thách thức và triển khai thành công EMR trên phạm vi toàn quốc, TTND.PGS.TS. Trần Quý Tường nhận định, cần đồng bộ và quyết liệt một số giải pháp trọng tâm. Cụ thể, Bộ Y tế cần tiếp tục quan tâm, chỉ đạo sát sao hơn nữa đối với công tác chuyển đổi số y tế nói chung và triển khai EMR nói riêng. Các vụ, cục phải chủ động tham mưu, đề xuất chính sách, giải pháp, đồng thời triển khai đồng bộ các nền tảng, hệ thống ứng dụng và cơ sở dữ liệu chuyên ngành, tạo động lực và “tính sẵn sàng” cho việc áp dụng EMR rộng khắp.
Bộ Y tế cũng cần có quy định, chế tài cụ thể đối với các đơn vị, địa phương không thực hiện đúng lộ trình triển khai EMR. Song song, đẩy mạnh công tác thi đua – khen thưởng, động viên kịp thời các địa phương, cơ sở làm tốt, từ đó tạo hiệu ứng lan tỏa và mô hình tham khảo để học tập, chia sẻ kinh nghiệm.
Bên cạnh đó, khẩn trương xây dựng, bổ sung và hoàn thiện các cơ chế, chính sách, văn bản quy phạm pháp luật, tài liệu hướng dẫn chuyên môn để hỗ trợ các cơ sở triển khai EMR một cách thống nhất, đồng bộ và hiệu quả. Sớm ban hành quy định về giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh theo Điều 110 Luật Khám bệnh, chữa bệnh năm 2023 (có hiệu lực từ 01/01/2024), trong đó chi phí công nghệ thông tin phải được tính đúng, tính đủ. Đây là điều kiện then chốt để các cơ sở khám, chữa bệnh có nguồn kinh phí đầu tư, duy trì và phát triển hệ thống EMR.
Ở mỗi cơ sở, lãnh đạo phải nhận thức đầy đủ lợi ích và ý nghĩa của EMR, từ đó chủ động, quyết liệt triển khai. Đồng thời, bảo đảm sự quan tâm đúng mức trong bố trí nguồn lực tài chính, nhân lực công nghệ thông tin và kế hoạch đầu tư hằng năm cho hệ thống để bảo đảm duy trì, vận hành hiệu quả.
Cuối cùng, tăng cường sự phối hợp giữa cơ quan quản lý nhà nước, các hội nghề nghiệp, doanh nghiệp công nghệ, chính quyền địa phương và đội ngũ chuyên gia nhằm tạo sự thống nhất trong triển khai EMR trên toàn quốc, bảo đảm hiệu quả, thiết thực. Cũng như đẩy mạnh công tác tập huấn, đào tạo, hội thảo chuyên đề để nâng cao nhận thức, kỹ năng công nghệ thông tin cho cán bộ, nhân viên y tế.
Một trong những nhóm giải pháp lớn được Nghị quyết 72 đưa ra là đẩy mạnh ứng dụng khoa học – công nghệ trong y tế. Trong bối cảnh chuyển đổi số ngành Y tế đang diễn ra mạnh mẽ, việc triển khai hồ sơ bệnh án điện tử (EMR) thay thế hồ sơ giấy là yêu cầu tất yếu và cấp bách.
EMR mang lại nhiều lợi ích vượt trội, nhất là đối với người bệnh không phải mang theo nhiều giấy tờ khi đi khám, tiết kiệm thời gian chờ đợi nhờ quy trình được xử lý nhanh chóng, thông tin bệnh sử, kết quả xét nghiệm và hình ảnh chẩn đoán được lưu trữ tập trung, chính xác và bảo mật.
EMR cũng bảo đảm tính liên tục trong chăm sóc, cho phép bệnh nhân tiếp cận dịch vụ tại nhiều cơ sở y tế mà không lo thất lạc thông tin. Đồng thời, EMR góp phần nâng cao an toàn trong điều trị nhờ hạn chế sai sót trong kê đơn, dùng thuốc và hỗ trợ bác sĩ đưa ra quyết định chính xác hơn…
Hiện nay công tác triển khai bệnh án điện tử đang được các cơ sở y tế triển khai một cách quyết liệt. Tuy nhiên, còn hơn 100 bệnh viện công bố triển khai sau ngày 2/10/2025, thậm chí có nơi muộn đến tháng 6/2026.Xung quanh vấn đề này, theo PGS Trần Quý Tường, nguyên Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin, Bộ Y tế, hiện là Chủ tịch Hội Tin học y tế, để vượt qua những khó khăn, thách thức và triển khai thành công EMR trên phạm vi toàn quốc, cần tăng cường sự chỉ đạo quyết liệt của Bộ Y tế; hoàn thiện khung pháp lý và chính sách; bảo đảm nguồn lực tài chính; cần tăng cường sự phối hợp giữa cơ quan quản lý Nhà nước, các hội nghề nghiệp, doanh nghiệp công nghệ, chính quyền địa phương và đội ngũ chuyên gia nhằm tạo sự thống nhất trong triển khai EMR trên toàn quốc, bảo đảm hiệu quả, thiết thực.
Theo Báo Pháp luật Việt Nam điện tử
