Việc miễn viện phí toàn dân sẽ cần một nguồn lực tài chính lớn, do đó, nguồn lực tài chính sẽ cần tính đến khả năng của quỹ bảo hiểm y tế, ngân sách nhà nước để xác định các bệnh nào cần sàng lọc, dịch vụ y tế nào được đưa vào miễn phí theo lộ trình và đối tượng ưu tiên, bảo đảm khả năng cân đối, tính khả thi. Đồng thời, tăng mức hỗ trợ đóng bảo hiểm y tế theo lộ trình với một số đối tượng.
Chính sách miễn viện phí toàn dân
Ngày 23/4/2025, tại buổi làm việc với đại diện Đảng ủy Chính phủ và các ban, Bộ, ngành Trung ương về đánh giá kết quả thực hiện các nghị quyết của Trung ương về công tác chăm sóc sức khỏe Nhân dân và định hướng công tác thời gian tới, Tổng Bí thư Tô Lâm giao Đảng ủy Chính phủ chỉ đạo nghiên cứu xây dựng đề án với lộ trình từng bước giảm gánh nặng chi phí y tế cho người dân, tiến tới miễn viện phí toàn dân vào giai đoạn 2030 – 2035.
Đây không phải lần đầu tiên Tổng Bí thư Tô Lâm đề cập đến chính sách này. Trước đó, tại buổi họp Tiểu ban Văn kiện Đại hội XIV của Đảng diễn ra vào ngày 15/3/2025, Tổng Bí thư đã đặt vấn đề: “Có thể phấn đấu đến năm 2030 miễn viện phí cho Nhân dân được hay không?”. Và đề nghị nếu có thể, các cơ quan hãy bổ sung ngay mục tiêu này vào dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội. Đến ngày 8/4/2025, trong phát biểu tại cuộc gặp mặt tri ân cán bộ lão thành cách mạng, Tổng Bí thư nhấn mạnh mục tiêu: Tiến tới miễn viện phí cho tất cả người dân, để mỗi người dân Việt Nam thực sự có cuộc sống ấm no, hạnh phúc.
Đây được cho là chủ trương lớn, thể hiện rõ tính nhân văn, ưu việt của chế độ ta trong việc chăm nom sức khỏe cho người dân. Theo Tổng Bí thư Tô Lâm, sức khỏe là vốn quý nhất của mỗi người dân và của cả xã hội, là nền tảng quan trọng nhất cho hạnh phúc của mọi người và sự phát triển của quốc gia. Vì vậy, đầu tư cho bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe của Nhân dân là đầu tư cho sự phát triển của đất nước. Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm, dành sự ưu tiên đặc biệt lãnh đạo, chỉ đạo công tác này.
Ngay sau khi được công bố, thông tin về lộ trình từng bước giảm gánh nặng chi phí y tế cho người dân, tiến tới miễn viện phí toàn dân đã tạo nên sự hưởng ứng tích cực trong xã hội. Đông đảo người dân bày tỏ sự vui mừng khi một chủ trương được xem là lý tưởng đang dần đi vào hiện thực với lộ trình rõ ràng, cụ thể. Trong khi đó, giới chuyên gia đánh giá đây không chỉ là một chủ trương nhân văn sâu sắc mà còn là minh chứng cho sự chuyển mình mạnh mẽ trong tư duy điều hành đất nước, lấy con người làm trung tâm trong mọi quyết sách phát triển.
Chia sẻ với truyền thông về chính sách miễn viện phí toàn dân, PGS.TS Đào Xuân Cơ, Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai khẳng định, đây là một chủ trương lớn, mang tính nhân văn vô cùng sâu sắc, nhằm bảo đảm mọi người dân đều có quyền tiếp cận dịch vụ y tế mà không phải lo lắng về chi phí. Nếu thực hiện được sẽ là một bước tiến lớn trong công tác an sinh xã hội của đất nước.
Thực tế tại Việt Nam, chi phí y tế vẫn là một gánh nặng lớn với người dân. Dù bảo hiểm y tế hiện nay đã hỗ trợ phần nào chi phí, tuy nhiên, với những gia đình có người mắc bệnh nặng, bệnh hiểm nghèo, chi phí điều trị vẫn có thể đẩy cả một gia đình vào cảnh nợ nần, thậm chí phá sản. Đối với nhiều người dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số, cư dân vùng sâu, vùng xa hay lao động thu nhập thấp, chi phí khám, chữa bệnh vẫn là rào cản khiến họ chấp nhận sống chung với bệnh tật, không dám đi chữa trị.
Do đó, chính sách miễn viện phí toàn dân không chỉ tháo gỡ gánh nặng tài chính mà còn mở ra cánh cửa tiến tới một chính sách an sinh đúng nghĩa. Thực hiện miễn viện phí toàn dân sẽ có tác động tích cực trong tiếp cận dịch vụ y tế, chủ động phòng, chẩn đoán, phát hiện và điều trị sớm bệnh tật, tăng hiệu quả điều trị, sử dụng tối ưu nguồn tài chính y tế, giảm gánh nặng tài chính cho người dân, tạo cơ hội thoát nghèo, cải thiện chất lượng nguồn nhân lực. Sức khỏe tốt hơn đồng nghĩa với việc chất lượng lao động năng suất cao hơn, góp phần tăng trưởng GDP và giảm nguy cơ tụt hậu về kinh tế. Nói cách khác, đây chính là nền tảng căn bản bảo đảm quyền tiếp cận dịch vụ thiết yếu cho mọi người dân, hướng tới một xã hội công bằng, phát triển bền vững và không ai bị bỏ lại phía sau.
Gắn chặt miễn viện phí với bao phủ bảo hiểm y tế toàn dân
Miễn viện phí toàn dân giai đoạn từ 2030 – 2035, bắt đầu từ dịch vụ y tế cơ bản được xem là bước đột phá trong chính sách y tế của Việt Nam. Tuy nhiên, để thực hiện được mục tiêu lớn này chắc chắn sẽ gặp không ít trở ngại và thách thức, trong đó có thể kể đến như bài toán tài chính, bài toán về cơ sở vật chất, trang thiết bị và nhân lực,…
Nhất là về bài toán tài chính, rõ ràng, miện viễn phí toàn dân không phải chuyện đơn giản bởi chi phí y tế rất đa dạng và khó kiểm soát. Ví dụ chi phí điều trị của mỗi bệnh nhân khác nhau, có người chỉ vài trăm nghìn đồng cho một lần khám, nhưng cũng có người phải chi trả đến vài tỉ đồng. Chính vì vậy, để thực hiện thành công mục tiêu miễn phí viện phí toàn dân đòi hỏi nguồn lực tài chính phải dồi dào và bền vững.
Khẳng định nguồn lực tài chính là yếu tố then chốt, PGS.TS Đào Xuân Cơ cho rằng cần có ba nguồn chính để triển khai chính sách này. Một là, về bảo hiểm y tế, phải phát triển bảo hiểm y tế toàn dân, toàn diện và đa dạng các hình thức bảo hiểm. Hai là, Nhà nước cần có nguồn lực tài chính để đầu tư, đặc biệt cho vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn và cho y tế chuyên sâu. Ba là, cần nguồn lực quan trọng từ xã hội hóa.
Còn theo chia sẻ của bà Trần Thị Trang, Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm y tế (Bộ Y tế) với truyền thông, chính sách này vẫn phải dựa trên nền tảng trụ cột là bảo hiểm y tế và thực hiện có lộ trình. Nhà nước và quỹ bảo hiểm y tế sẽ chi trả các chi phí y tế cơ bản, thiết yếu, giảm tối đa gánh nặng tài chính cho người dân, đặc biệt là trẻ em, người thuộc hộ nghèo, cận nghèo, người yếu thế, đối tượng chính sách xã hội. Phần dịch vụ y tế theo yêu cầu, vượt mức cơ bản thì người bệnh vẫn phải chi trả một phần. Chính sách miễn viện phí vẫn phải gắn chặt với bao phủ bảo hiểm y tế toàn dân, mọi người đều tham gia bảo hiểm y tế để chia sẻ rủi ro, người có điều kiện lo cho người nghèo, người khỏe đỡ người yếu, cùng với hỗ trợ của ngân sách Nhà nước.
“Để cân đối, Nhà nước sẽ kết hợp nhiều nguồn lực, từ ngân sách nhà nước, quỹ bảo hiểm y tế và huy động nguồn xã hội hóa. Ngoài ra, cần xem xét trích nguồn thu từ thuế tiêu thụ đặc biệt đối với các sản phẩm có hại cho sức khỏe như thuốc lá, rượu, bia, nước ngọt, vừa có tác dụng phòng bệnh, vừa tạo nguồn lực cho miễn viện phí. Để thực hiện chính sách miễn viện phí, bên cạnh bổ sung từ ngân sách nhà nước, việc tăng dần mức đóng bảo hiểm y tế theo lộ trình là cần thiết”, bà Trần Thị Trang nhận định.
Mới đây, Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan đã trả lời kiến nghị của cử tri một số địa phương gửi đến trước Kỳ họp thứ 9 của Quốc hội. Trong đó, cử tri tỉnh Lâm Đồng (tỉnh Bình Thuận cũ) mong muốn nghiên cứu, sớm thực hiện giảm và hướng tới miễn phí khám, chữa bệnh cho toàn dân. Về nội dung này, Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan cho biết, chính sách miễn viện phí thể hiện sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đến sức khỏe Nhân dân, khẳng định tính ưu việt của chế độ xã hội chủ nghĩa. Hiện, Bộ Y tế đang nghiên cứu các giải pháp khả thi, hiệu quả để trình Bộ Chính trị, Quốc hội và Chính phủ. Để bảo đảm nguồn lực, chính sách sẽ được triển khai theo lộ trình thông qua bảo hiểm y tế, với phạm vi quyền lợi bảo hiểm y tế mở rộng dần theo lộ trình cho các đối tượng phù hợp. Bộ Y tế mong nhận được sự đồng thuận và tham gia tích cực của người dân vào bảo hiểm y tế để thực hiện hiệu quả chính sách này.
Theo Báo Pháp luật Việt Nam điện tử
