Số người đăng ký hiến mô, tạng trong năm 2024 tăng gấp 3 lần so với con số trước đó và số ca chết não hiến mô, tạng tăng 173% so với năm 2023. Trong 2 tháng đầu năm 2025, cả nước có 16 ca chết não hiến tạng, trong khi cả năm 2023 chỉ có 14 ca.
Thông tin này được đưa ra tại hội thảo “Tăng cường vai trò truyền thông, vận động hiến tặng mô, tạng từ người hiến sau khi chết, chết não” do Bộ Y tế, Trung tâm Điều phối quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người và các đơn vị phối hợp tổ chức ngày 5/3.
Theo bà Nguyễn Thị Kim Tiến, nguyên Bộ trưởng Bộ Y tế, Chủ tịch Hội vận động hiến mô, bộ phận cơ thể người Việt Nam, Việt Nam đang có tỷ lệ ghép tạng cao nhất Đông Nam Á (hơn 1.000 ca/năm) nhưng tỷ lệ hiến tạng sau chết, chết não lại thuộc nhóm thấp nhất.
Mặc dù năm 2024, cả nước ghi nhận số ca hiến tạng sau chết não nhiều nhất với 41 ca, chỉ trong 2 tháng đầu năm nay đã ghi nhận 16 ca, tuy nhiên, nhận thức về đăng ký hiến tạng của nhiều người dân vẫn chưa thực sự rõ ràng nên số người đăng ký hiến và số ca hiến tạng chết não ở nước ta còn thấp so với các nước.
Bà Tiến chỉ ra nguyên nhân là do công tác truyền thông vận động còn hạn chế; cách thức để người dân tiếp cận đăng ký online hoặc trực tiếp còn khó khăn, việc quản lý đăng ký hiến tạng, danh sách chờ hiến tạng, điều phối ghép tạng còn bất cập; chưa xây dựng định mức kỹ thuật, xây dựng giá, bao gồm cả hiến và ghép tạng; thanh toán từ BHYT cho hiến và ghép tạng còn hạn chế.
Chủ tịch Hội vận động hiến mô, bộ phận cơ thể người Việt Nam cho rằng, để nâng cao nhận thức của người dân về hiến tạng, cần sử dụng đa dạng các kênh truyền thông để phổ biến về công tác đăng ký hiến tạng, cải tiến quy trình đăng ký hiến tạng đơn giản, thuận tiện.
Đặc biệt, cần phải sửa đổi luật để tạo thuận lợi cho việc hiến tạng sau chết não, bảo vệ quyền lợi của người hiến và gia đình; có chính sách hỗ trợ chi phí cho quá trình hiến và ghép tạng cũng như vinh danh những gia đình hiến tạng của người thân sau chết não.
PGS.TS Đồng Văn Hệ, Giám đốc Trung tâm điều phối tạng Quốc gia cũng nhấn mạnh, vai trò của Giám đốc các bệnh viện trong công tác tuyên truyền vận động hiến mô, tạng cũng rất quan trọng. Có trường hợp bệnh nhân tử vong, gia đình đưa về, trên đường mới biết có thẻ hiến tạng nhưng đề nghị bệnh viện tỉnh phối hợp lấy tạng thì bị từ chối.
Tại hội thảo, nhấn mạnh vấn đề đạo đức trong hiến và ghép tạng, GS Shinozaki Naoshi, Tổng Giám đốc điều hành và Chủ tịch Nikko Academy Inc cho rằng, cơ quan quản lý cần xây dựng và triển khai các chương trình có nền tảng đạo đức và lâm sàng vững chắc để phòng ngừa và điều trị cho bệnh nhân suy tạng; chăm sóc tối ưu cho người hiến tạng/thân nhân và người nhận mô tạng. Hiến mô tạng phải là hành động không vì lợi ích tài chính.
Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn, hiện nay, mới chỉ một số bệnh viện thành lập được tổ tư vấn, vận động hiến tạng do chưa có chế độ đãi ngộ phù hợp. Công tác truyền thông dù đã được đẩy mạnh nhưng chưa đủ rộng và hiệu quả, nhiều người dân vẫn e ngại, thậm chí lo ngại về tâm linh, đạo đức.
“Ở nhiều nước phát triển, tư vấn hiến tặng mô, tạng tại bệnh viện là một phần quan trọng trong hệ thống y tế. Đội ngũ tư vấn được đào tạo bài bản, hưởng chế độ đãi ngộ hợp lý, giúp gia đình người bệnh hiểu rõ ý nghĩa nhân văn của hiến tạng và đưa ra quyết định đúng đắn. Đây là mô hình Việt Nam cần nghiên cứu, áp dụng phù hợp”, ông Thuấn nhấn mạnh.
PGS Đồng Văn Hệ cho biết, kể từ thời điểm tháng 5/2024 – sau khi Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đăng ký hiến tạng và kêu gọi mọi người dân tình nguyện đăng ký hiến tạng, số lượng người đăng ký hiến mô, tạng ở nước ta tăng nhanh.
Chỉ trong năm 2024, con số này tăng gấp 3 lần so với con số trước đó và số ca chết não hiến mô tạng đã tăng 173% so với năm 2023.
Tính tổng số ca ghép tạng tính từ năm 1992 đến nay là hơn 9.500 trường hợp; tổng số người đăng ký hiến tạng trong cả nước là hơn 102.000 người.
Theo Cổng Thông tin điện tử Chính phủ
